Ana Bilim Dalları

Anabilim dalımız, araştırma faaliyetlerini belirli bir düzeye çıkarmak için yurtiçi ve yurtdışında İslam Araştırmaları alanına eğilen kurumlarla işbirliklerini; özellikle ortak projeler yapma ve doktora sonrası akademisyen değişimlerini gerçekleştirmeyi amaçlamaktadır. Anabilim dalımız İslam araştırmalarını disiplinler arası bir perspektiften yürütmeyi hedeflemektedir. Bu yönde din, tarih, edebiyat, sanat, kültür, hukuk, sosyoloji, antropoloji, eğitim, siyaset, iktisat ve benzeri alanlarda çok disiplinli İslam Araştırmaları yürütmeyi ve İslam toplumlarının gerek tarihsel tecrübeleri ve güncel durumlarını ele alan çalışmaları Üniversitemizde geliştirmeyi planlamaktadır. Anabilim dalımızda çok dilli programlar yürütülmesi amaçlanmaktadır. Uluslararası öğrencilerin Türkçe ve Osmanlıca öğrenimini ve genel olarak tüm öğrencilerin Arapça ve Farsça gibi İslam Araştırmaları için gerekli dil becerilerini kazanmalarını amaçlamaktadır. Program dili olarak Türkçe, Arapça ve İngilizce programlar planlamaktadır. Anabilim Dalının çalışma alanları ve hedefleri şunlardır: İslam medeniyetinde toplumsal pratikler, siyaset, hukuk ve ahlakı ilgilendiren alanı ile ilgili olarak ise tarihsel çalışmaların yanında günümüzde birey, toplum ve devlet ilişkilerinde katkı yollarının tespit edilmesi özellikle biyoetik, helal gıda, aile hayatı gibi konuların çeşitli bölümlerim katkısıyla disiplinlerarası bir perspektiften ele alınması hedeflenmektedir. Düşünce tarihi ile ilgili olarak ise sistematik İslam düşüncesi oluşturma faaliyetlerinin tarihi seyri incelenecektir. Bu alanda yapılan çalışmaları, oluşan literatürü ele alarak düşünce sistemlerinin ortaya çıkışı, gelişmesi ve İslam toplumunda farklı düzeylerde yerleşmesini ele alır. Bu alan disiplinlerarası perspektifle yeni açılımlar elde edilebilecek geniş bir potansiyele sahiptir. Felsefeden sosyolojiye, psikolojiden, iktisat, siyaset ve hukuka üniversite bölümleri söz konusu potansiyeli düşünce derinliğine dönüştürebilir. Yine bu bağlamda mistik düşüncenin İslam toplumunda ortaya çıkışı, ortaya konan düşünsel ürünleri, İslam düşüncesi çerçevesinde analiz edilerek doktrininin gelişimini araştırılacaktır. Günümüze gelinceye kadar tarih boyunca toplumsal olaylar ve problemler karşısında mistik yaklaşımlar, tepkiler ve teklifler; modernleşme döneminde mistik düşünce ele alınacaktır. Bu çalışmalarla bu düşüncenin İslam düşünce hayatına, kültüre ve günlük yaşama yaptığı katkıların anlaşılması ve yorumlanması; günümüz İslam düşüncesi ve dini hayatındaki yansımalarının tespiti ve tartışılması amaçlanmaktadır. Anabilim dalının çalışma alanları arasında dini fenomenlerin özünü ve yapısını tarihsel ve fenomenolojik metotları kullanarak ele almak da bulunmaktadır. Bu bakımdan inançları, pratikleri ve kurumları özellikle arkeoloji, antropoloji, tarih gibi bölümlerle disiplinlerarası çalışmalar yaparak ele almak hedeflenmektedir. Dinin insan ruhuna ve davranışlarına yansıyan yönü de çalışma alanları arasındadır. Tasavvuf, Psikoloji, Sosyoloji, Tıp gibi çok çeşitli alanlarla ortak akademik çalışmalar yürüterek insanı ve insan davranışını anlamaya yönelik güncel çabalara İslam Medeniyetinin ürettiği düşünsel birikimle cevap aranacaktır. Din ve toplum arasındaki diyalektik ilişkiyi anlamaya ve açıklamaya çalışmak da Anabilim Dalı’nın bir başka hedefidir. Bu bakından Din Sosyolojisi, Sosyoloji; Antropoloji, Psikoloji gibi alanlarla disiplinler arası çalışmalar yapılması hedeflenmektedir. İslam'ın varlık, bilgi ve ahlak tasavvurunun insanlığın tarihine nasıl etki ettiğini, Müslümanların farklı toplum ve medeniyetlerin birikimlerini kendi birikimlerine nasıl eklemleyebildiklerini inceler. Tarih boyunca geçirdikleri dönüşümleri dikkatle takip ederek İslam toplumunu, medeniyetini ve kurumlarını tarihte kalmış unsurlar değil, aksine dinamik ve canlı bir saha olarak araştırma konusu edinir. Bu bakımdan söz konusu bilginin aktarıldığı örnekler olması bakımından yazma eserler, kütüphaneler ve İslam klasikleri, anabilim dalının inceleme alanları arasındadır.


Anabilim dalımız, İslam iktisadı teorisinin ve uygulamalarının geliştirilmesini, İslami finansta etkinliğin ve derinliğin sağlanmasını ve bu konulardaki farkındalık ve bilinci artırmayı hedeflemektedir. Bu amaçları gerçekleştirmek için nitelikli akademik ve sektörel çalışmalar, projeler, eğitimler ve toplantılar düzenlemeyi amaçlamaktadır. Mezkur anabilim dalı, bu bakımlardan İslam Tetkikleri Enstitüsü’nün amaç ve hedeflerini doğrultusunda kurulmaktadır. Enstitü bünyesinde böyle bir anabilim dalının açılması ile araştırma faaliyetlerini belirli bir düzeye çıkarmak için yurtiçi ve yurtdışında İslam Araştırmaları alanına eğilen kurumlarla işbirlikleri imkânı bulunacak, ortak projeler yapabilecek ve doktora sonrası akademisyen değişimlerini gerçekleştirebilecektir. Anabilim Dalı, başta düzenleyici ve denetleyici kamu otoritelerine, finansal kuruluşlara, yatırımcılara, girişimcilere ve akademiye olmak üzere sistemin tüm paydaşlarına, İslami hükümlerin/esasların tespiti ve uygulanması açısından ihtiyaç duyulan bilgi ve verileri sağlamak ve öneriler geliştirmek suretiyle bu sistemin daha etkin çalışmasına katkıda bulunma işlevini de yürütecektir. Bu bağlamda İslam iktisadı teorisinin ve uygulamalarının geliştirilmesi, İslami finansta etkinliğin ve derinliğin sağlanması ve bu konulardaki farkındalık ve bilinci artırmayı hedeflemektedir. Bu amaçları gerçekleştirmek için nitelikli akademik ve sektörel çalışmalar, projeler, eğitimler ve toplantılar düzenlemek ana faaliyet konularını oluşturmaktadır. Başta düzenleyici ve denetleyici kamu otoritelerine, finansal kuruluşlara, yatırımcılara, girişimcilere ve akademiye olmak üzere sistemin tüm paydaşlarına ihtiyaç duyulan bilgi ve verileri sağlamak ve öneriler geliştirmek suretiyle bu sistemin daha etkin çalışmasına katkıda bulunma işlevini de taşımaktadır.